"หมอ" เตือนชาวนา อ.จะนะ ระวัง "โรคหอยคัน" ชี้เหตุตัวอ่อนพยาธิใบไม้ในเลือดชอนไชผิวหนัง
เมื่อวันที่ 11 พ.ย. มีรายงานว่า ชาวบ้านกว่า 200 คน ที่ อ.จะนะ จ.สงขลา ซึ่งเป็นชาวนา ประสบปัญหาดำนาแล้วเกิดผดผื่นคันจนเป็นตุ่มตามแขนและขาตลอดช่วงเวลาประมาณเกือบ 2 เดือนที่ผ่านมา ซึ่งเป็นช่วงฤดูกาลทำนาของภาคใต้ ซึ่งชาวนาส่วนใหญ่ยังคงทำนาแบบดั้งเดิม โดยอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นไม่มีใครทราบว่าเกิดจากสาเหตุใด จนมีการตั้งข้อสังเกตทั้งในส่วนของน้ำเสียจากครัวเรือนและภาคอุตสาหกรรม รวมถึงเชื้อปรสิตจากหอยในนา ล่าสุด นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลจะนะ เปิดเผยว่า ในช่วง 2 เดือนที่ผ่านมา มีชาวนาในพื้นที่ 7 ตำบลของ อ.จะนะ เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลจะนะ ด้วยอาการเดียวกัน คือ เป็นผดผื่นคันตามร่างกายมากถึง 233 คน โดยเฉพาะที่แขนและขาซึ่งเป็นส่วนที่สัมผัสกับน้ำในนาโดยตรง และคาดว่าอาจมีจำนวนมากกว่านี้ แต่อาการจะไม่ถึงขึ้นรุนแรง หรือรอให้หายไปเอง จึงไม่ได้มาพบแพทย์ ซึ่งปัญหาที่เกิดขึ้นพบเป็นครั้งแรก และมีผู้ป่วยจำนวนมากในรอบ 20 ปี
ผอ.โรงพยาบาลจะนะ กล่าวอีกว่า สำหรับผื่นคันที่เกิดขึ้นนั้น เจ้าหน้าที่สำนักโรคจากการประกอบอาชีพ กระทรวงสาธารณสุข สถาบันโรคผิวหนังภาคใต้ จ.ตรัง คณะแพทย์จากโรงพยาบาลหาดใหญ่ และโรงพยาบาลสงขลานครินทร์ (ม.อ.) ได้ร่วมกันสอบสวนโรคเพื่อหาสาเหตุ โดยทำการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และทำแผนที่การระบาด รวมทั้งการนำตัวอย่างน้ำและหอยในนาไปตรวจ ขณะที่ผู้ป่วย 4 คนยินดีให้ทำ skin biopsy หรือผ่าเอาเนื้อผิวหนังไปตรวจโดยกล้องจุลทรรศน์ซึ่งพบว่า เป็นตัวอ่อนพยาธิใบไม้ในเลือดที่อยู่ในตัวหอยคัน ซึ่งเป็นหอยขนาดเล็กที่อยู่ในนาข้าว หรืออาจจะจะเรียกว่าโรคหอยคัน เนื่องจากผลการตรวจผู้ป่วยพบตัวอ่อนพยาธิ 3 คน จากที่ส่งตรวจไป 4 คน และน้ำที่ส่งตรวจก็พบเชื้อพยาธิปะปนอยู่ด้วย ส่วนหอยที่อยู่ในนาข้าวอีก 2 ชนิด คือ หอยเชอรี่ และหอยโข่ง ขณะนี้ยังไม่พบว่ามีตัวอ่อนของพยาธิแต่อย่างใด
นพ.สุภัทร กล่าวเพิ่มเติมว่า อาการคันหรือผื่นคัน เกิดจากตัวอ่อนของพยาธิไชเข้าสู่ผิวหนังของคนไข้ แต่พยาธิชนิดดังกล่าวเป็นพยาธิใบไม้ในเลือดที่เติบโตได้จำเพาะในสัตว์ (Animal Schistome) ไม่สามารถเจริญเติบโตเป็นตัวเต็มวัยได้ในคน เมื่อชอนไชเข้าสู่ร่างกายของคน พยาธิก็จะตายหลังที่บริเวณชั้นผิวหนัง ซึ่งการไชไปตามผิวหนังก็จะกระตุ้นให้เกิดผื่นและเกิดอาการคัน ซึ่งเกิดจากปฏิกิริยาการตอบสนองของภูมิคุ้มกันในร่างกาย โดยพบว่าคนไข้ส่วนใหญ่อาการจะดีขึ้นเองหลังผ่านไป 1-2 อาทิตย์ และการใช้ยาทากลุ่มสเตียรอยด์ทั่วไปก็สามารถช่วยให้ผู้ป่วยหายเร็วขึ้น ซึ่งสามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไปที่มีเภสัชกรเป็นผู้ควบคุม สำหรับปัจจัยทำให้เกิดการระบาดของเชื้อพยาธิในครั้งนี้ เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เอื้ออำนวยต่อการเจริญเติบโตของหอยและเชื้อพยาธิ จากนี้ไปต้องร่วมกันหลายภาคส่วนเพื่อระดมความคิดเห็น และหาแนวทางแก้ปัญหา เพราะอาจส่งผลกระทบชาวนาในระยะยาว