"ต่อมลูกหมาก" เป็นมะเร็งหรือเปล่า

"ต่อมลูกหมาก" เป็นมะเร็งหรือเปล่า

หนุ่มใหญ่หลาย ๆท่านคงเคยได้ยินเพื่อนวัยเดียวกัน บอกกันว่าปัสสาวะไม่ค่อยพุ่ง หมอบอกว่าเป็นโรคต่อมลูกหมากโต หรือบางคนเจาะเลือด หมอบอกว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก แต่ท่านอาจจะยังไม่ทราบแน่ว่า ต่อมลูกหมาก คืออะไร อยู่ตรงไหน ถ้าไม่อยากใช้แล้วตัดออกไปเลยได้หรือเปล่า หรือ จะทราบได้อย่างไรว่าตัวเองเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก วันนี้หมอมีคำตอบให้ท่าน

ต่อมลูกหมากอยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะ หน้าที่หลักๆของต่อมลูกหมากในวัยหนุ่ม คือ การสร้างน้ำเชื้อ ทำให้ท่านชายมีบุตรได้ ที่หลายท่านอาจจะสับสนกันก็คือ ต่อมลูกหมากไม่ได้ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนทำให้นกเขาแข็งขันหรือคงความเป็นชายแต่อย่างใด เพราะหน้าที่สร้างฮอร์โมนเป็นของอัณฑะต่างหาก เมื่ออายุมากขึ้น ถึงแม้จะไม่ได้มีเพศสัมพันธ์หรือนกเขาจะไม่ขันแล้วก็ตาม ต่อมลูกหมากก็ยังโตขึ้นได้จากฮอร์โมนที่สร้างมาจากอัณฑะตลอด เมื่อต่อมลูกหมากโตขึ้นจึงทำให้ปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะไม่พุ่ง หรือปัสสาวะบ่อย อีกทั้งเมื่ออายุมากขึ้น ต่อมลูกหมากก็ยังมีโอกาสเป็นมะเร็งมากขึ้นอีกด้วย ซึ่งมะเร็งส่วนใหญ่มักตรวจพบในผู้ชายที่อายุมากกว่า 55 ปีขึ้นไป และยิ่งตรวจพบได้เร็ว ก็สามารถรักษาให้หายขาดได้ ในประเทศไทย ข้อมูลจากโรงพยาบาลรามาธิบดี (ปี พ.ศ.2557) พบว่ามะเร็งต่อมลูกหมากเป็นมะเร็งที่พบบ่อยเป็นอันดับหนึ่งในเพศชาย ดังนั้นโรคนี้ จึงเป็นโรคที่ใกล้ตัวเรามากกว่าที่คิด

โรคมะเร็งต่อมลูกหมาก อาจทำให้ท่านชายมีอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะต้องเบ่ง ปัสสาวะขัดลำกล้อง หรือปัสสาวะเป็นหยดๆ แต่โดยส่วนใหญ่แล้ว โรคนี้มักจะไม่ทำให้เกิดอาการผิดปกติใดๆเลย ปัจจุบันแพทย์จึงคิดค้นการตรวจเลือด เพื่อให้สามารถคัดกรองคนที่เป็นมะเร็งระยะเริ่มต้นได้ เรียกว่า การตรวจเลือดหาค่า PSA สาร PSA นี้จะถูกผลิตขึ้นมามากกว่าปกติในผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมาก การตรวจเลือดนี้แนะนำให้ตรวจในผู้ชายอายุระหว่าง 55-69 ปี ซึ่งการตรวจนี้สามารถเบิกได้ทุกสิทธิ์ ใช้เวลาไม่นานและสามารถเจาะได้ที่โรงพยาบาลขนาดใหญ่เกือบทุกแห่ง ซึ่งหากผลเลือดนี้ผิดปกติ ท่านก็ยังไม่ต้องตกใจ เพราะ ไม่ได้หมายความว่าท่านจะเป็นมะเร็งเลยทันที เพราะค่า PSA นี้ อาจสูงขึ้นได้จากสาเหตุอื่นๆ เช่น โรคต่อมลูกหมากโต ต่อมลูกหมากอักเสบติดเชื้อ

เมื่อพบว่าค่า PSA ผิดปกติ ขั้นต่อมา แพทย์อาจแนะนำให้ท่านเข้ารับการเจาะชิ้นเนื้อต่อมลูกหมาก (TRUS) โดยการใช้อัลตราซาวนด์ตรวจทางทวารหนักและใช้เข็มเล็กๆดูดเก็บชิ้นเนื้อของต่อมลูกหมากออกมา การตรวจนี้ไม่ต้องดมยาสลบ เนื่องจากส่วนใหญ่จะรู้สึกเจ็บเท่าๆกับการฉีดยาเท่านั้น และภายหลังการเจาะชิ้นเนื้อ ก็สามารถกลับบ้านได้ โดยไม่ต้องนอนโรงพยาบาล การเจาะชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากนี้มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อหรือปัสสาวะมีเลือดปนได้อยู่บ้าง แต่ก็พบได้น้อย และท่านจะได้รับคำแนะนำอย่างละเอียดภายหลังการเจาะชิ้นเนื้อโดยทีมแพทย์และพยาบาล

มะเร็งต่อมลูกหมากนั้น เป็นมะเร็งที่มีลักษณะไม่เหมือนใคร ไม่เหมือนมะเร็งชนิดอื่น ตรงที่ว่าท่านสามารถตรวจพบได้ โดยไม่ต้องรอให้มีอาการ และเมื่อทราบว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากแล้ว ถ้าเป็นระยะเริ่มต้นก็สามารถรักษาให้หายได้แน่นอน ดังนั้นแล้วหากท่านอายุระหว่าง 55-69 ปี หรือมีอาการผิดปกติเกี่ยวกับการ ปัสสาวะ เช่น ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะต้องเบ่ง หรือเวลายืนปัสสาวะแล้วหยดๆลงพื้น ท่านควรหาเวลาสักนิดปรึกษาแพทย์แผนกศัลยกรรมทางเดินปัสสาวะที่โรงพยาบาลใกล้บ้านของท่าน เพื่อรับฟังเกี่ยวกับการตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากนี้ได้ ซึ่งไม่ได้ยุ่งยากหรือเสียค่าใช้จ่ายมากมายใดๆ ถือว่าเป็นการดูแลสุขภาพของการเป็นหนุ่มใหญ่อย่างมีสุขภาพแข็งแรงนั่นเอง ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐฉันใด ความรู้เท่าทันโรคก็เป็นลาภอันประเสริฐฉันนั้น

นอกจากนี้ยังมีเรื่องน่าสนใจเกี่ยวกับโรคของต่อมลูกหมากอีกมาก ทางสาขาศัลยศาสตร์ระบบปัสสาวะ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ขอเรียนเชิญผู้สนใจเข้าร่วมงานสัปดาห์แห่งการแก้ไขและให้คำปรึกษาปัญหาต่อมลูกหมากและสุขภาพเพศชายเพื่อประชาชน ซึ่งจัดต่อเนื่องเป็นประจำทุกปี ปีนี้เป็นครั้งที่ 9 ในวันอาทิตย์ที่ 1 ธ.ค. 2562 เวลา 07.30-13.00 น. สามารถลงทะเบียนเพื่อสำรองที่นั่งได้ที่ 064-181-4975 ในเวลาราชการ ภายในงานจะมีการบรรยายให้ความรู้เกี่ยวกับโรคต่างๆของต่อมลูกหมาก และมีโอกาสได้ซักถาม พูดคุยถึงปัญหาต่อมลูกหมากกับอาจารย์แพทย์และแพทย์ประจำบ้านอย่างใกล้ชิด

นพ.คีรี คมวุฒิการ และ รศ. นพ.วิสูตร คงเจริญสมบัติ แผนกศัลยกรรมระบบทางเดินปัสสาวะ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล