การสูญเสีย 2 พะยูนน้อย "มาเรียม -ยามีล" ขวัญใจคนไทยทั้งประเทศ จุดกระแสการตื่นตัวเรื่องอนุรักษ์สัตว์น้ำหายาก และการไม่ทิ้งขยะลงทะเล เพราะสาเหตุการตายส่วนหนึ่งของมาเรียมมาจากเศษขยะพลาสติกไมโคร 7-8 ชิ้นอุดตันในลำไส้ สะท้อนมหันตภัยเรื่องขยะทะเล ซึ่งความจริงมีการพูดถึงเรื่องนี้มานานแล้ว นับเรื่องตั้งแต่เริ่มมีการเปิดปมขยะในทะเลส่งผลกระทบกับระบบนิเวศน์และชีวิตความเป็นอยู่ของสัตว์น้ำ
ก่อนหน้านี้ คนทั่วโลกได้เห็นข่าวและสารคดีสัตว์น้ำเสียชีวิตด้วยสาเหตุกินขยะทะเลลงท้อง มีชิ้นส่วนพลาสติกติดอยู่ในลำไส้ และปลาหลายชนิดต้องตายเพราะไปติดอยู่กับตาข่ายที่ถูกทิ้งลงทะเล หรือไม่ก็ไปติดเศษอวนที่ขึงพึดอยู่กับปะการัง หรือแม่แต่คลิปภาพที่ถูกแชร์ในโลกโซเชี่ยลเป็นระยะๆ อย่างปูเสฉวน ซึ่งเปลี่ยนบ้านจากเดิมเปลือกหอยเป็นขวดเครื่องดื่มหรือกระป๋องที่บูดบี้ จึงเป็นเรื่องที่น่าตกใจมากกว่าแปลกใจ เพราะผ่านไปเนิ่นนานนับสิบๆ ปี แต่ปริมาณขยะที่จัดเก็บได้ในทะเล กลับไม่ได้ลดน้อยถอยลงอย่างที่ควรจะเป็น
เฉพาะปริมาณการจัดเก็บจากเจ้าหน้าที่อุทยานอ่าวพังงา โดยการเปิดเผยของ ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ รองคณบดีคณะประมง ม.เกษตรศาสตร์ เพิ่มจาก ตัวเลข 82.3 ตันในช่วง 10 เดือนแรกปี 2561 เป็น 95.28 ตันในช่วงใกล้เคียงกันของปี 2562
สาเหตุมาจากปัจจัยต่างๆ ตั้งแต่คนไทยส่วนหนึ่งมักง่ายเป็นปกติวิสัย ทิ้งขยะสิ่งของไม่ใช้ตามอำเภอใจ ยกเว้นในพื้นที่บ้านหรือที่ส่วนตัวของตัวเอง แต่พื้นที่ของคนอื่นหรือส่วนรวมช่างมัน การกวาดหรือทิ้งขยะในพื้นที่คนอื่นจึงหมักหมมจนกลายเป็นสันดานแก้ไม่ตก ขยะในทะเล เกิดจากคนไปเที่ยวทะเลหรือแหล่งเที่ยวริมทะเลและบนเกาะแก่ง ขนเอาอาหารการกิน รวมทั้งขวด และถุงพลาสติกเข้าไปแล้วทิ้งขว้างอย่างขาดความรับผิดชอบ ขากลับ กลับแบบตัวเปล่า ขยะในทะเล ยังมาจากขยะบนบก ที่ผู้คนแอบทิ้งลงในคูคลองและแม่น้ำ ขยะสารพัดชนิดจึงไหลและลอยไปตามน้ำ ออกสู่ท้องทะลที่ปากแม่น้ำเป็นแพยาวเหยียด อีกส่วนหนึ่งเกิดจากคนประเภท"รกโลก"ลักลอบและรับจ้างขนขยะไปเททิ้งลงทะเล โดยไม่คิดแม้แต่น้อยว่า จะเกิดผลอะไรตามมาบ้าง
แนวคิด"มาเรียมโปรเจ็คท์"ของรัฐมนตรีทรัพยากรธรรมชาติฯ นายวราวุธ ศิลปอาชา ที่ให้เริ่มต้นจากความร่วมมือร่วมใจของทุกคน ช่วยกันเก็บขยะ และงดทิ้งขยะลงทะเล ถือเป็นการปลุกกระแสให้ตระหนักในเรื่องนี้ ในช่วงจังหวะเวลาที่คนไทยกำลังเสียใจจากการจากไปของ 2 พะยูนน้อย และเป็นกระตุ้นกระแสรณรงค์ไม่ทิ้งขยะลงทะเลให้กลับมาเป็นเรื่องสำคัญอีกครั้งหนึ่ง ที่ทุกคน ต้องไม่ละเลยหรือทอดทิ้ง แต่จะตอบโจทย์ ลดทิ้งขยะลงทะเลได้จริงหรือไม่? และได้แค่ไหน? เป็นอีกเรื่องหนึ่ง ต้องไม่ลืมว่า งานเล็กหรืองานใหญ่ หากหวังให้เกิดผลสำเร็จ ต้องมีคนหรือหน่วยงานรับผิดชอบอย่างชัดเจน ป้องกันการเกี่ยงงอน หรือการโยนบาปให้คนหรือหน่วยงานอื่น เมื่อมีปัญหาเกิดขึ้น ประเภท "ช่วยๆกัน" ล้มคว่ำคะมำหงายมานักต่อนัก เพราะต่างคนต่างคิด "ธุระไม่ใช่" พอเรื่องเริ่มเงียบลง กระแสสังคมเลิกตาม และสื่อเลิกเกาะติด ทุกอย่างก็จบลงตรงนั้น อย่าให้ท้ายที่สุด เราต้องสูญเสีย 2 พะยูนน้อย ไปแบบฟรีๆ อีกเลย
ภาพ : กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง