“พหุสังคมออนไลน์” คุณและโทษของโลกเสมือนจริง
“โลกออนไลน์” ช่วยให้สังคมมีปฏิสัมพันธ์ต่อกัน ช่วยเหลือ แบ่งปันและทำธุรกิจ แต่ด้านมืดของแพลตฟอร์มต่างๆ ก็มีไม่ต่างจากโลกจริง ในเมื่อเราปฏิเสธการเข้ามาของเทคโนโยลีสมัยใหม่ไม่ได้ “Someone...หนึ่งในหลาย” จึงสะท้อนให้เห็นว่า เราจะรู้เท่าทันและใช้ประโยชน์จากสิ่งเหล่านี้ได้อย่างไร
คนไทยเป็นกลุ่มคนที่มีสถิติการใช้เวลากับโลกอินเตอร์เน็ตสูงมาก เฉลี่ยวันละ 9 ชั่วโมง และ 1 ใน 3 ของเวลานั้น ก็ถูกใช้ไปกับโซเชียลมีเดีย ซึ่งข้อดีของออนไลน์แพลตฟอร์ม ได้เข้ามาช่วยทำให้ทุกๆคน สามารถเข้าถึงได้มากขึ้น
ช่วงสถานการณ์โควิด-19 ที่ผ่านมา ส่งผลให้วิถีชีวิตในโลกออนไลน์พุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็นการชอปปิ้ง เลือกซื้ออาหาร หรือการติดต่อสื่อสาร จนเกิดเป็นชุมชนต่างๆ มากมาย เช่น กลุ่มจุฬาฯ มาร์เก็ตเพลส ที่มีจุดเริ่มต้นจากได้รับผลกระทบกลุ่มแรกๆ ที่ work from home บวกกับความเป็นศิษย์เก่าร่วมสถาบัน และสอดคล้องของคนในสถานการณ์เดียวกัน มีการปฏิสัมพันธ์กันมากกว่าสื่อสารทางเดียวเหมือน ecommerce ทั่วๆ ไป ทำให้ชุมชนนี้เติบโตอย่างรวดเร็ว
ความมีชีวิตชีวานี้ มีตัวอย่างจากร้าน “ฮ่อยจ๊อปูทะลัก by เชฟกีส” ที่มีจุดเริ่มต้นจากการทำทานเอง แล้วโพสต์ลงโซเชียล จนขยายเข้าไปอยู่ในกรุ๊ปขายออนไลน์ มียอดขายที่พีคสุดในช่วงโควิดพุ่งไปถึงเดือนละสี่แสนบาท
ขณะที่ “กลุ่มเส้นด้าย” มีจุดกำเนิดจากกรณีที่นักกีฬาอีสปอร์ตเสียชีวิต จากการเข้าไม่ถึงแหล่งการรักษาโรคโควิด-19 จนขยายไปยังกลุ่มคนที่ต้องการช่วยเหลือคนในสังคมให้มากและกว้างขึ้น ถือเป็น active citizen ที่น่าจับตา
ความหลากหลายที่เกิดขึ้นรวดเร็วในโลกออนไลน์ ยังทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของภูมิทัศน์สื่ออีกด้วย เพราะผู้คนจำนวนมากสามารถผลิต และเผยแพร่สื่อของตัวเองสู่สาธารณชนวงกว้างอย่างง่ายดาย ซึ่งแน่นอนสื่ออนไลน์ว่าไม่ได้เป็นแค่การสร้างสรรค์อย่างเดียว มีข้อที่พึงระวังตามมาอีกมากมาย
พร้อมกันนั้น “พลเมืองเน็ต” หรือ Netizen ที่เกิดจากการรวมคำว่า internet กับ citizen ก็เกิดขึ้นมาในยุคนี้ด้วยเช่นกัน เพื่อร่วมมือแก้ไขปัญหา ให้ความรู้แก่ชุมชนในโลกเสมือนจริง
นอกจากนี้ การก่อเกิดของ change แคมเปญที่ต้องการที่จะเปลี่ยนระบบ หรือกฎหมายก็เข้ามาเป็นช่องทางการแสดงออกของคนกลุ่มใหญ่ในสังคม ที่รวมพลังกันลงชื่อ เพื่อให้เกิดการเคลื่อนไหว หรือจุดประเด็นให้สื่อมวลชนทำข่าว รวมทั้งผู้ที่เกี่ยวข้องออกมารับรู้ และแก้ปัญหาในที่สุด
การคิดค้นระบบ DQ digital intelligence หรือความฉลาดทางดิจิทัล อาจจะเป็นตัวช่วยสำคัญในชีวิตดิจิทัลเวลานี้ได้ เพราะจะทำให้รู้เท่าทันทั้งประโยชน์และอันตรายในมิติต่างๆ ของสังคม
ติดตามสารคดี Someone...หนึ่งในหลาย ตอน “พหุสังคมออนไลน์” ทาง Facebook และ YouTube : สารคดี SOME ONE หนึ่งในหลาย