"หมอธีระ"ห่วงวิกฤติโควิด-19 แนะรัฐจำเป็นต้องให้ประชาชนรู้สถานการณ์จริงทันเวลา เพื่อให้เกิดความตระหนักอย่างมีสติ ว่าการระบาดนั้นเร็วแรง น่ากังวล พร้อมกับรู้ว่าตอนนี้เรามีจุดแข็ง จุดอ่อนอย่างไร
เมื่อวันที่ 23 ธ.ค. รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก Thira Woratanarat ระบุว่า ระบบการรายงานจำนวนการติดเชื้อของแต่ละประเทศนั้นแตกต่างกันไปหลากหลายแบบ คงจะดีมาก หากประชาชนได้รู้รายละเอียดอย่างรวดเร็ว ทันเวลา และตรงหรือใกล้เคียงกับสถานการณ์จริง บางครั้งการรายงานช้ากว่าสถานการณ์จริง จะทำให้เกิดผลกระทบต่อแนวทางการตัดสินใจเชิงนโยบายระดับชาติ หากสถานการณ์จริงย่ำแย่มาก และรายงานให้เห็นชัดเจนตรงตามสถานการณ์ ก็จะทำให้ผู้มีอำนาจตัดสินใจสามารถเลือกยาได้ถูกต้องตามอาการ แต่หากสถานการณ์จริงย่ำแย่ แต่รายงานช้า จะด้วยเหตุผลอะไรก็ตามแต่ ก็อาจทำให้ภาพสถานการณ์ที่เห็นในกระดาษ รวมถึงอันดับต่างๆ ระดับโลกนั้นก็อาจไม่ตรงกับสภาพจริงตามเงื่อนเวลาจริง และส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกยาไม่ถูกขนานได้ ดังนั้นในสถานการณ์วิกฤติแบบโรคระบาดที่รุนแรงสุดในรอบ 102 ปี จึงสำคัญอย่างยิ่ง ที่ระบบการรายงานสถานการณ์นั้นต้องแม่นยำ และนำเสนออย่างทันเวลา แบบ real time ได้ก็ยิ่งดี
ในขณะเดียวกัน ประชาชนในทุกประเทศก็ควรคอยหมั่นสังเกตสิ่งต่างๆ รอบตัว และเปรียบเทียบกับข้อมูลที่ได้รับว่าจริงๆ แล้วตรงหรือสอดคล้องกันไหม คุณสมบัติการรับฟังข้อมูล และนำมาคิดวิเคราะห์เปรียบเทียบนั้นจะช่วยให้เรามีสมรรถนะในการอยู่รอดปลอดภัยจากภาวะคุกคามต่างๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็นโรคระบาด หรืออื่นๆ ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ที่เล่ามาข้างต้นนั้นคือ สมรรถนะที่จำเป็นของคนที่เวลาประสบปัญหาใดในชีวิตแล้ว สามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูล ค้นหาข้อมูล รับฟังข้อมูล ทำความเข้าใจ และนำความรู้ความเข้าใจนั้นมาประยุกต์ใช้กับตนเองเพื่อให้แก้ไขปัญหาที่ประสบอยู่นั้นได้ นั่นคือแนวคิดหลักของเรื่องความรอบรู้ด้านสุขภาพ หรือ "Health literacy"
ยกตัวอย่างเช่น การเห็นเหตุการณ์การรายงานบางอย่าง ไม่รายงานบางอย่าง แล้วมีต่อมเอ๊ะสงสัย แล้วพยายามลองค้นหา หรือคิดหาเหตุผลมาอธิบายว่าทำไมจึงไม่รายงานทั้งๆ ที่ควรจะรายงาน หากมีการประชุมใหญ่จะเกิดขึ้นในวันถัดไปเพื่อตัดสินใจเชิงนโยบายแล้ว การรายงานหรือไม่รายงานนั้นจะส่งผลต่อการตัดสินใจเชิงนโยบายอย่างไร? อย่างนี้เป็นต้น
เอาล่ะ ลองหันมามองบ้านเราตอนนี้ ยืนยันว่าวิกฤติ น่าเป็นห่วงครับ รัฐจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำให้ประชาชนรู้สถานการณ์จริงและทันเวลา เพื่อให้เกิด"ความตระหนัก" และจำเป็นต้องทำให้ประชาชนทราบว่าการระบาดนั้นเร็วแรง น่ากังวล พร้อมกับรู้ว่าตอนนี้เรามีจุดแข็งอย่างไร จุดอ่อนอย่างไร จะได้เกิด"ความตระหนกอย่างมีสติ"
แต่เหนืออื่นใดคือ การต้องทำให้ทุกคนเกิด"ปัญญา" คือมีความรู้ว่าจะรับมือกับสถานการณ์นี้อย่างไรจึงจะมีโอกาสชนะศึก สำหรับผมแล้ว เน้นหนึ่ง การใส่หน้ากาก 100 เปอร์เซ็นต์ ขอให้ทุกคนรักตัวเอง ป้องกันตัวเองอย่างเต็มที่อย่าให้ติดเชื้อ
สอง การต้องมีระบบการตรวจคัดกรองโรคที่สามารถตรวจได้จำนวนมากอย่างต่อเนื่อง เพราะศึกนี้มีการกระจายกว้าง คนติดเชื้อแฝงในชุมชนจำนวนมากโดยอาจไม่รู้ตัว ไม่ใช่แค่แรงงานต่างด้าวผิดกฎหมาย แต่รวมถึงคนอื่นทั่วไปในสังคมด้วย จึงต้องมีระบบบริการที่สามารถตรวจได้ทุกที่ทุกเวลาไม่ติดกฎเกณฑ์
สาม การออกนโยบายเพื่อลดการพบปะติดต่อกัน จำกัดการเดินทาง นิ่งอยู่กับที่ให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ ในขณะที่มีการดำเนินการตรวจหาคนติดเชื้อก็ทำไปควบคู่กัน
หากเราเลือกนโยบายที่ถูกต้องเหมาะสม ก็มีโอกาสจะชนะศึกได้ครับ รักตัวเอง รักครอบครัว ขอให้ป้องกันตัวเสมอ เราจะปลอดภัยไปด้วยกัน ด้วยรักต่อทุกคน
ขอบคุณเฟซบุ๊ก Thira Woratanarat