บรรดาผู้นำสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรืออาเซียน เข้าร่วมพิธีเปิดการประชุมระดับภูมิภาคครั้งที่ 35 ในวันอาทิตย์ ขณะที่ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีของไทย ซึ่งเป็นประธานอาเซียนในปีนี้ เน้นย้ำถึงความจำเป็นสำหรับการเป็นหุ้นส่วนและความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดเพื่อเอาชนะความขัดแย้งทางการค้าระหว่างประเทศ
ผู้นำจาก 10 ประเทศอาเซียน เริ่มประชุมกัน 3 วันในประเทศไทย โดยผู้นำเหล่านี้จะเข้าร่วมประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกด้วยในวันจันทร์ที่ 4 พ.ย.พร้อมกับเจ้าหน้าที่จากออสเตรเลีย, จีน, อินเดีย, ญี่ปุ่น, นิวซีแลนด์, เกาหลีใต้, สหรัฐและรัสเซีย
ผู้นำอาเซียนที่เข้าร่วมประชุมต่างก็หวังเห็นความก้าวหน้า “ความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค” หรืออาร์เซป (Regional Comprehensive Economic Partnership: RCEP) ซึ่งเป็นแผนความตกลงเกี่ยวกับเขตการค้าเสรี ระหว่าง 10 ชาติสมาชิกอาเซียน และ 6 ชาติคู่เจรจา ได้แก่ จีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ อินเดีย ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ รวมเป็น 16 ประเทศ ซึ่งครองผลิตภัณฑ์มวลรวม หรือจีดีพี ถึง 1 ใน 3 ของจีดีพีโลกและเกือบครึ่งหนึ่งของประชากรโลก
ความก้าวหน้าของอาร์เซป จะช่วยส่งเสริมความเชื่อมั่นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่พึ่งพาการส่งออก ซึ่งจะช่วยบรรเทาปัญหาสงครามการค้าระหว่างสหรัฐกับจีน ที่คาดว่าจะทำให้อัตราการเติบโตของเศรษฐกิจชะลอตัวอยู่ในระดับต่ำที่สุดในรอบ 5 ปี
ด้านนายกรัฐมนตรีหลี่ เค้อเฉียง ของจีน แถลงในวันอาทิตย์ขณะเข้าร่วมประชุมกับผู้นำอาเซียนว่า จีนพร้อมทำงานร่วมกับประเทศอาเซียนเพื่อสันติภาพและเสถียรภาพระยะยาวในทะเลจีนใต้ นายหลี่ยังอ้างความก้าวหน้าเกี่ยวกับระเบียบปฏิบัติในทะเลจีนใต้ (South China Sea code of conduct) ที่รอคอยมานาน ซึ่งมีกำหนดแล้วเสร็จภายใน 3 ปี
ระเบียบปฏิบัติที่มีผลผูกพันทางกฎหมายนั้นเป็นเป้าหมายมานานสำหรับสมาชิกอาเซียนที่จะต่อสู้กับสิ่งที่พวกเขาเห็นว่าจีนไม่เอาใจใส่ต่อสิทธิอธิปไตย และเป็นอุปสรรคต่อการสำรวจพลังงานและการทำประมงในทะเลจีนใต้
ทั้งนี้ จีนอ้างกรรมสิทธิ์ครอบครองเหนือพื้นที่ทั้งหมดในทะเลจีนใต้ แต่ก็ถูกปฏิเสธจากหลายชาติสมาชิกอาเซียน ซึ่งก็อ้างกรรมสิทธิ์ครอบครองในทะเลจีนใต้ เส้นทางเดินเรือพาณิชย์สำคัญ เช่นกัน
นอกจากนี้ ผู้นำอาเซียนและนายกรัฐมนตรีนเรนทรา โมดี ของอินเดีย ก็ประชุมร่วมกันในการประชุมสุดยอดอาเซียน-อินเดียครั้งที่ 16 ในวันอาทิตย์ ท่ามกลางความสับสนว่า อาเซียนและอินเดียจะสามารถบรรลุข้อตกลงการค้าที่ได้รับการสนับสนุนจากจีนได้หรือไม่
ความหวังในการบรรลุข้อตกลงอาร์เซป ตกอยู่ในความไม่แน่นอนในการประชุมครั้งนี้ หลังจากอินเดียยื่นข้อเรียกร้องใหม่ นายโมดีไม่ได้อ้างถึงข้อตกลงอาร์เซป ในการแถลงเปิดการประชุมกับผู้นำอาเซียน และพูดเพียงเรื่องการทบทวนข้อตกลงการค้าที่มีอยู่ระหว่างอาเซียนและอินเดียเท่านั้น อินเดียมีความกังวลเกี่ยวกับแนวโน้มการทะลักของสินค้านำเข้าจากจีน แต่ผู้ที่รู้เรื่องเกี่ยวกับการเจรจาของรัฐบาลนิวเดลี กล่าวว่า ข้อเรียกร้องใหม่ที่มีขึ้นเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เป็นเรื่องยากที่จะปฏิบัติตาม
ประเทศอาเซียนหวังว่า อย่างน้อย ๆ จะมีการประกาศข้อตกลงเฉพาะกาลในวันจันทร์ที่ 4 พ.ย.นี้