การพระราชพิธีบรมราชาภิเษก สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ซึ่งมีกำหนดจัดขึ้นอย่างสมพระเกียรติระหว่างวันที่ 3-5 พ.ค.2562 พระราชพิธีจะเป็นไปตามโบราณราชประเพณีของไทย โดยแบ่งออกเป็น 3 ช่วง คือ พิธีเบื้องต้น เบื้องกลาง และเบื้องปลาย
พิธีเบื้องต้น กำลังจะเริ่มขึ้นในวันที่ 6 เม.ย.2562 คือ พิธีพลีกรรมตักน้ำจากแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์สำคัญทั่วแผ่นดินไทย76 จังหวัด และกรุงเทพมหานคร จากนั้นในวันที่ 8 เม.ย.2562จะมีพิธีการจัดทำน้ำอภิเษกและน้ำสรงมุรธาภิเษก ซึ่งเป็นองค์ประกอบที่สำคัญอย่างยิ่งสำหรับการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
ขั้นตอนที่สำคัญที่สุดในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกก็คือ ขั้นตอนที่พระเจ้าอยู่หัวทรงสรงน้ำมุรธาภิเษก (การสรงน้ำเหนือพระเศียร) ในวันพระฤกษ์บรมราชาภิเษก เพื่อทรงประกาศพระองค์เป็นพระมหากษัตริย์โดยสมบูรณ์ ซึ่งการสรงน้ำมุรธาภิเษกนั้นถือว่าเป็นวินาทีที่เปลี่ยนพระราชสถานะสู่ความเป็นพระมหากษัตริย์อย่างเป็นทางการ
สำหรับการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ที่กำลังจะเกิดขึ้นในเร็ววันนี้ เป็นครั้งแรกที่มีการใช้น้ำจากทั่วประเทศทั้ง 76 จังหวัด และกรุงเทพมหานคร รวม 117 แหล่งน้ำ เพื่อแสดงถึงการมีส่วนร่วมของประชาชนจากทุกจังหวัดทั่วประเทศในพิธีมหามงคลของแผ่นดินไทยในครั้งนี้
น้ำศักดิ์สิทธิ์ที่จะใช้ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ 1.น้ำสรงมุรธาภิเษก คือ น้ำที่สรงตั้งแต่พระเศียรลงมาทั่วทั้งพระวรกาย 2.น้ำอภิเษก สรงเฉพาะพระวรกาย ซึ่งน้ำทั้ง 2 อย่างที่จะใช้ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกครั้งนี้มีแหล่งที่มาต่างกัน
แหล่งที่มาน้ำสรงมุรธาภิเษก
น้ำสรงมุรธาภิเษกยึดตามโบราณราชประเพณีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาตั้งแต่ต้นรัตนโกสินทร์ มาจาก 9 แหล่งน้ำ คือ น้ำจากสระ 4 สระเมืองสุพรรณ ซึ่งเป็นแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ที่ใช้มาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ประกอบด้วย 1.สระเกษ 2.สระแก้ว 3.สระคา 4.สระยมนา และ น้ำเบญจสุทธคงคา หรือแม่น้ำบริสุทธิ์ทั้ง 5 สาย ประกอบด้วย 1.แม่น้ำบางปะกง ตักที่ ต.พระอาจารย์ อ.องครักษ์ จ.นครนายก 2.แม่น้ำป่าสัก ตักที่ ต.ท่าราบ อ.เสาไห้ จ.สระบุรี 3.แม่น้ำเจ้าพระยา ตักที่ ต.บางแก้ว อ.เมืองอ่างทอง จ.อ่างทอง 4.แม่น้ำราชบุรี ตักที่บริเวณสามแยกคลองหน้าวัดดาวดึงส์ ต.บางช้าง อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม 5.แม่น้ำเพชรบุรี ตักที่บริเวณท่าน้ำวัดไชยศิริ ต.สมอพลือ อ.บ้านลาด จ.เพชรบุรี
แหล่งที่มาน้ำอภิเษก
น้ำอภิเษกในพระราชพิธีครั้งนี้มาจากแหล่งน้ำ 108 แหล่งทั่วประเทศ ดังที่ได้กล่าวไปแล้ว ประกอบด้วย
จังหวัดที่มีจำนวน 1 แหล่งน้ำ มีจำนวน 60 จังหวัด 60 แหล่งน้ำ ดังนี้
กรุงเทพมหานคร ได้แก่ น้ำในหอศาสตราคม ภายในพระบรมมหาราชวัง, กระบี่ ได้แก่ วังเทวดา อ.เมือง, กาญจนบุรี ได้แก่ แม่น้ำสามประสบ อ.สังขละบุรี, กาฬสินธุ์ ได้แก่ กุดน้ำกิน อ.เมือง, กำแพงเพชร ได้แก่ บ่อสามเสน อ.เมือง, ขอนแก่น ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์ (บาราย) วัดกู่ประภาชัย อ.น้ำพอง, ฉะเชิงเทรา ได้แก่ ปากน้ำโจ้โล้ หรือคลองท่าลาด อ.บางคล้า, ชลบุรี ได้แก่ สระเจ้าคุณเฒ่า วัดเขาบางทราย อ.เมือง, ชัยนาท ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา บริเวณหน้าวัดธรรมามูลวรวิหาร อ.เมือง, ชุมพร ได้แก่ บ่อน้ำทิพย์ถ้ำเขาพลู หรือบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ถ้ำเขาพลู อ.ปะทิว,
(บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดโพธิ์เก้าต้น อ.ค่ายบางระจัน จ.สิงห์บุรี)
เชียงราย ได้แก่ บ่อน้ำทิพย์ อ.แม่สาย, ตรัง ได้แก่ แม่น้ำตรัง บริเวณหน้าท่าน้ำ วัดประสิทธิชัย อ.เมือง, ตราด ได้แก่ น้ำตกธารมะยม อ.เกาะช้าง, ตาก ได้แก่ อ่างเก็บน้ำเขื่อนภูมิพล อ.สามเงา, นครปฐม ได้แก่ สระน้ำจันทร์ หรือสระบัว อ.เมือง, นครพนม ได้แก่ สระน้ำมุรธาภิเษก หรือบ่อน้ำพระอินทร์ อ.ธาตุพนม, นครราชสีมา ได้แก่ ต้นน้ำลำตะคอง อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ อ.ปากช่อง, นครสวรรค์ ได้แก่ บึงบอระเพ็ด อ.เมือง, นนทบุรี ได้แก่ กลางแม่น้ำเจ้าพระยา เบื้องหน้าพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว วัดเฉลิมพระเกียรติวรวิหาร อ.เมือง, น่าน ได้แก่ บ่อน้ำทิพย์วัดสวนตาล อ.เมือง, บุรีรัมย์ ได้แก่ แหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์วัดกลาง อ.เมือง, ปทุมธานี ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา บริเวณหน้าวัดศาลเจ้า อ.เมือง,
(สระมุจลินท์ หรือสระพญานาค วัดพระธาตุบังพวน อ.เมืองหนองคาย) มหาสารคาม ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ หรือหนองดูน อ.นาดูน, มุกดาหาร ได้แก่ น้ำตกศักดิ์สิทธิ์ อ.คำชะอี, แม่ฮ่องสอน ได้แก่ ถ้ำปลา อ.เมือง, ยโสธร ได้แก่ ท่าคำทอง อ.เมือง, ยะลา ได้แก่ สระแก้ว สระน้ำศักดิ์สิทธิ์ อ.เมือง,ร้อยเอ็ด ได้แก่ สระชัยมงคล อ.เมือง, ระนอง ได้แก่ บ่อน้ำพุร้อนรักษะวาริน อ.เมือง, ระยอง ได้แก่ วังสามพญา อ.บ้านค่าย, ราชบุรี ได้แก่ สระโกสินารายณ์ อ.บ้านโป่ง, ลพบุรี ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ อ.เมือง, ลำปาง ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ หรือบ่อน้ำเลี้ยงพระนางจามเทวี อ.เกาะคา, ลำพูน ได้แก่ ดอยขะม้อ บ่อน้ำทิพย์ อ.เมือง, เลย ได้แก่ น้ำจากถ้ำเพียงดิน อ.เมือง,
(สระสองห้อง ภายในเขตโบราณสถานพระราชวังจันทน์ อำเภอเมืองพิษณุโลก) สุรินทร์ ได้แก่ สระโบราณ อ.เมือง, หนองคาย ได้แก่ สระมุจลินท์ หรือสระพญานาค อ.เมือง, หนองบัวลำภู ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดศรีคูณเมือง อ.เมือง, อ่างทอง ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา บริเวณพระอุโบสถวัดไชโยวรวิหาร อ.ไชโย, อำนาจเจริญ ได้แก่ อ่างเก็บน้ำพุทธอุทยาน หรืออ่างเก็บน้ำห้วยปลาแดก อ.เมือง, อุดรธานี ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ คำชะโนด อ.บ้านดุง, อุตรดิตถ์ ได้แก่ บ่อน้ำทิพย์ อ.ลับแล, อุบลราชธานี ได้แก่ บ่อน้ำโจ้ก อ.วารินชำราบ
(บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดไพรีพินาศ อ.เมืองชัยภูมิ) จังหวัดที่มีจำนวน 3 แหล่งน้ำ มีจำนวน 5 จังหวัด 15 แหล่งน้ำ ดังนี้
(บึงพระอาจารย์ อ.องครักษ์ จ.นครนายก) จังหวัดที่มีจำนวน 4 แหล่งน้ำ มีจำนวน 3 จังหวัด 12 แหล่งน้ำ ดังนี้
(บ่อน้ำวัดบ้านนันทาราม อ.เมืองแพร่) (บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดหน้าพระลาน อ.เมืองนครศรีธรรมราช)
ประจวบคีรีขันธ์ ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ หรือบ่อน้ำทิพย์ อ.บางสะพาน, พระนครศรีอยุธยา ได้แก่ น้ำภายในพระเศียรหลวงพ่อทองสุขสัมฤทธิ์ และบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์วัดตูม อ.พระนครศรีอยุธยา, พังงา ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ถ้ำน้ำผุด อ.เมือง, พิจิตร ได้แก่ แม่น้ำน่าน บริเวณหน้าพระอุโบสถวัดท่าหลวง อ.เมือง, พิษณุโลก ได้แก่ สระสองห้อง อ.เมือง, เพชรบุรี ได้แก่ แม่น้ำเพชรบุรี ท่าน้ำวัดท่าไชยศิริ อ.บ้านลาด, ภูเก็ต ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดไชยธาราราม อ.เมือง,
ศรีสะเกษ ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ปราสาทสระกำแพงน้อย อ.อุทุมพรพิสัย, สกลนคร ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ภูน้ำลอด อ.เมือง, สงขลา ได้แก่ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์วัดแหลมบ่อท่อ อ.กระแสสินธุ์, สตูล ได้แก่ บ่อน้ำพุร้อนทุ่งนุ้ย อ.ควนกาหลง, สมุทรปราการ ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา บริเวณหน้าองค์พระสมุทรเจดีย์ อ.พระสมุทรเจดีย์, สมุทรสงคราม ได้แก่ แหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์คลองดาวดึงส์ อ.อัมพวา, สมุทรสาคร ได้แก่ แหล่งน้ำคลองดำเนินสะดวก อ.บ้านแพ้ว, สระแก้ว ได้แก่ สระแก้ว-สระขวัญ อ.เมือง, สระบุรี ได้แก่ แม่น้ำป่าสัก บริเวณบ้านท่าราบ อ.เสาไห้, สิงห์บุรี ได้แก่ สระน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดโพธิ์เก้าต้น อ.ค่ายบางระจัน, สุราษฎร์ธานี ได้แก่ แหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์พระบรมธาตุไชยาราชวรวิหาร อ.ไชยา,
จังหวัดที่มีจำนวน 2 แหล่งน้ำ มีจำนวน 7 จังหวัด 14 แหล่งน้ำ ดังนี้
ชัยภูมิ ได้แก่ 1.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์วัดไพรีพินาศ อ.เมือง 2.บ่อน้ำชีผุด แม่น้ำชี อ.หนองบัวแดง, นราธิวาส ได้แก่ 1.น้ำแบ่ง อ.สุไหงปาดี 2.น้ำตกสิรินธร อ.แว้ง, บึงกาฬ ได้แก่ 1.พื้นที่ชุ่มน้ำบึงโขงหลง อ.บึงโขงหลง 2.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ถ้ำพระ อ.เซกา, ปราจีนบุรี ได้แก่ 1.บ่อน้ำหน้าโบราณสถานรอยพระพุทธบาทคู่ อ.ศรีมโหสถ 2.โบราณสถานสระแก้ว อ.ศรีมโหสถ, พะเยา ได้แก่ 1.ขุนน้ำแม่ปืม อ.แม่ใจ 2.น้ำตกคะ หรือน้ำคะ อ.ปง, เพชรบูรณ์ ได้แก่ 1.สระแก้ว อ.ศรีเทพ 2.สระขวัญ อ.ศรีเทพ, อุทัยธานี ได้แก่ 1.แม่น้ำสะแกกรัง อ.เมือง 2.สระน้ำมนต์ศักดิ์สิทธิ์ วัดมณีสถิตกปิฏฐาราม อ.เมือง
จันทบุรี ได้แก่ 1.สระแก้ว อ.ท่าใหม่ 2.ธารนารายณ์ อ.เมือง 3.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดพลับ อ.เมือง, เชียงใหม่ ได้แก่ 1.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดบุพพาราม อ.เมือง 2.อ่างกาหลวง อ.จอมทอง 3.ขุนน้ำแม่ปิง อ.เชียงดาว, นครนายก ได้แก่ 1.เขื่อนขุนด่านปราการชล อ.เมือง 2.บ่อน้ำทิพย์เมืองโบราณดงละคร อ.เมือง 3.บึงพระอาจารย์ อ.เมือง, พัทลุง ได้แก่ 1.สระน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดดอนศาลา อ.ควนขนุน 2.ถ้ำน้ำบนหุบเขาชัยบุรี อ.เมือง 3.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์พระบรมธาตุเขียนบางแก้ว อ.เขาชัยสน, สุโขทัย ได้แก่ 1.บ่อแก้ว อ.ศรีสัชนาลัย 2.บ่อทอง อ.ศรีสัชนาลัย 3.ตระพังทอง อ.เมือง
ปัตตานี ได้แก่ 1.น้ำสระวังพายบัว อ.โคกโพธิ์ 2. บ่อทอง หรือบ่อช้างขุด อ.ปะนาเระ 3.บ่อไชย อ.ปะนาเระ 4.น้ำบ่อฤษี อ.มายอ, สุพรรณบุรี ได้แก่ 1.สระแก้ว อ.เมือง 2.สระคา อ.เมือง 3.สระยมนา อ.เมือง 4.สระเกษ อ.เมือง, แพร่ ได้แก่ 1.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ลำน้ำแม่คำมี อ.เมือง 2.บ่อน้ำวัดบ้านนันทาราม อ.เมือง 3.บ่อน้ำพระฤาษี อ.วังชิ้น 4.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดพระหลวง อ.สูงเม่น
จังหวัดที่มีจำนวน 6 แหล่งน้ำ มีจำนวน 1 จังหวัด 6 แหล่งน้ำ ดังนี้
นครศรีธรรมราช ได้แก่ 1.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดหน้าพระลาน อ.เมือง 2.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดเสมาเมือง อ.เมือง 3.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดเสมาไชย อ.เมือง 4.บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ วัดประตูขาว อ.เมือง 5.แหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ห้วยเขามหาชัย อ.เมือง 6.แหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ห้วยปากนาคราช อ.ลานสกา