สดร.ภูมิใจนักดาราศาสตร์ไทยคนแรก เตรียมขึ้นเรือเดินทางไปสำรวจและทำการวิจัยดาราศาสตร์ที่ขั้วโลกใต้
เมื่อวันที่ 23 ก.ย. ผู้สื่อข่าวรายงานว่า มีนักดาราศาสตร์จากสถาบันดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.) คนแรกจะได้เดินทางไปตรวจความพร้อมเครื่องตรวจวัดนิวตรอนและคอมพิวเตอร์ประมวลผลที่ติดตั้งในตู้คอนเทนเนอร์ "ช้างแวน" และร่วมเดินทางไปสำรวจและวิจัยด้านดาราศาสตร์ที่ขั้วโลกใต้
นายพงษ์พิจิตร ชวนรักษาสัตย์ นักดาราศาสตร์จากสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ หรือ สดร. ซึ่งเป็นนักวิทยาศาสตร์ไทยคนแรกที่ได้เดินทางไปสำรวจและวิจัยด้านดาราศาสตร์ที่ขั้วโลกใต้ เปิดเผยว่า การเดินทางไปตรวจความพร้อมเครื่องตรวจวัดนิวตรอนและคอมพิวเตอร์ประมวลผลที่ติดตั้งในตู้คอนเทนเนอร์ "ช้างแวน" ก่อนออกเดินทางไปกับเรือสำรวจวิจัย “เชว่หลง" (Xue Long) ร่วมกับนักวิทยาศาสตร์จีนเป็นเวลา 5 เดือน สำหรับการเดินทางสู่ขั้วโลกใต้เพื่อวิจัยทางดาราศาสตร์ครั้งนี้ เป็นโครงการความร่วมมือศึกษาวิจัยดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์บรรยากาศขั้วโลก ระหว่างสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) กับ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
โดยที่มาของการเดินทางครั้งประวัติศาสตร์ของนักดาราศาสตร์ไทยครั้งนี้ เริ่มต้นในปี 2556 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระราชประสงค์ให้ประเทศไทยศึกษาวิจัยดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์บรรยากาศบริเวณขั้วโลก ร่วมกับ สาธารณรัฐประชาชนจีน และ มอบหมายให้ สดร. ประสานงานโครงการดังกล่าวร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง กระทั่งวันที่ 6 เม.ย. 2559 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เสด็จเป็นประธานในพิธีลงนามความร่วมมือระหว่าง สดร. กับสถาบันวิจัยขั้วโลกแห่งจีน (Polar Research Institute of China : PRIC) ณ กรุงปักกิ่ง สาธารณรัฐประชาชนจีน และได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกคณะกรรมการด้านวิทยาศาสตร์เพื่อศึกษาวิจัยขั้วโลกใต้ (Scientific Committee on Antarctic Research : SCAR) อย่างเป็นทางการในปีเดียวกัน
ต่อมา สดร. และ มช. ส่งข้อเสนอต่อสถาบันวิจัยขั้วโลกแห่งจีนในปี 2561 เพื่อศึกษาผลกระทบของรังสีคอสมิกต่อโลก และได้รับอนุมัติให้นำตู้คอนเทนเนอร์ติดตั้งบนเรือสำรวจวิจัย “เชว่หลง" (Xue Long) หรือ “เรือมังกรหิมะ” ออกเดินทางเก็บข้อมูลจากเมืองเซี่ยงไฮ้ สาธาณรัฐประชาชนจีน ไปยังสถานีวิจัยจงซาน (Zhongshan) ตั้งอยู่บริเวณชายฝั่งของทวีปแอนตาร์กติกา สำหรับตู้คอนเทนเนอร์ “ช้างแวน” พัฒนาโดยนักวิจัยไทยและได้รับความร่วมมือจากหลายหน่วยงานทั้งในและนอกประเทศ ภายในติดตั้งเครื่องตรวจวัดนิวตรอน มีระบบควบคุมอุณภูมิภายในให้คงที่และห้องควบคุมที่ใช้อิเล็กทรอนิกซ์และซอฟต์แวร์ที่พัฒนาขึ้นใหม่ มีกำหนดส่งคอนเทนเนอร์ช้างแวนไปยังเซี่ยงไฮ้ในวันที่ 4 ตุลาคม 2561 ก่อนที่เรือสำรวจวิจัยจะออกเดินทางออกจากจากสาธารณรัฐประชาชนจีนไปยังทวีปแอนตาร์กติกา ในวันที่ 10 พ.ย 2561 และจะเดินทางกลับสู่เมืองเซี่ยงไฮ้อีกครั้งในวันที่ 10 เม.ย 2562
ทั้งนี้นายพงษ์พิจิตร ชวนรักษาสัตย์ นักดาราศาสตร์ไทยผู้เดินทางไปในครั้งนี้ กล่าวทิ้งท้ายถึงความรู้สึกดีใจและเป็นเกียรติที่ได้รับเลือกให้เดินทางไปกับกลุ่มวิจัยขั้วโลกในครั้งนี้ว่า ตอนนี้ได้เตรียมความพร้อมด้านร่างกายที่จะต้องเผชิญกับสภาพอากาศแถบขั้วโลก พร้อมกับความรู้เพื่อให้การทดลองสำเร็จไปด้วยดีและคาดหวังว่าการสำรวจวิจัยครั้งนี้จะได้ผลลัพธ์ที่เป็นองค์ความรู้ใหม่ด้านฟิสิกส์ดาราศาสตร์ รวมทั้งเป็นแรงบันดาลใจในการศึกษาดาราศาสตร์ให้กับคนรุ่นใหม่ของประเทศไทยต่อไป