นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ

นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ

นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ คือ ของแข็งที่เกิดขึ้นเองในน้ำปัสสาวะ เกิดจากน้ำปัสสาวะที่มีความเข้มข้นมาก ทำให้มีการตกตะกอนของสสาร ผู้ป่วยที่เป็นโรคนิ่วอาจไม่มีอาการเจ็บป่วย หากนิ่วเม็ดนั้นไม่ได้มีการอุดตันระบบทางเดินปัสสาวะ แต่อย่างไรก็ตาม หากนิ่วมีอาการอุดตัน ทำให้น้ำปัสสาวะไม่สามารถไหลได้ตามปกติ ผู้ป่วยจะมีอาการปวดมาก อาจทำให้ปัสสาวะเป็นเลือด ติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ หรือเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันตามมาได้

การรักษานิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะโดยการผ่าตัดมีหลายวิธี ได้แก่

การสลายนิ่ว (Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy หรือ ESWL) เป็นการใช้คลื่นเสียงจากภายนอกร่างกายส่งผ่านจากเครื่องมือไปกระทบนิ่ว ทำให้นิ่วกลายเป็นฝุ่นและมีขนาดเล็กลง ร่างกายจะขับเศษนิ่วออกมาพร้อมกับน้ำปัสสาวะ วิธีนี้ได้รับความนิยมอย่างมากในอดีต แต่ปัจจุบันความนิยมกลับลดลง เนื่องจาก บางครั้งคลื่นเสียงที่ส่งผ่านจากเครื่องมือภายนอกอาจไม่กระทบเพียงแค่นิ่ว แต่อาจทำให้เนื้อไตที่เป็นส่วนที่ดีได้รับบาดเจ็บด้วย

การรักษาด้วยการส่องกล้องอ่อน (Flexible Ureteroscopic Lithotripsy หรือ Flexible URSL) ปัจจุบันได้รับความนิยมมากขึ้น ใช้ทดแทนวิธีการสลายนิ่ว เนื่องจากเป็นวิธีที่แม่นยำมากกว่า และอุปกรณ์ได้รับการพัฒนาให้คุณภาพของภาพดีขึ้น ราคาไม่แพง นอกจากนั้น เครื่องเลเซอร์ที่เป็นอุปกรณ์สำคัญสำหรับการทำลายนิ่ว ก็ได้รับการพัฒนาให้ดีขึ้นมากเช่นเดียวกัน ทำให้การรักษาด้วยกล้องอ่อนในต่างประเทศเป็นมาตรฐานสำหรับการรักษานิ่วที่มีขนาด 1-2 เซนติเมตร

การเจาะรูผ่านผิวหนังขนาดเล็กและใช้เลเซอร์ทำลายนิ่ว (mini-Percutaneous Nephrolithotomy หรือ mini-PCNL) เป็นวิธีการรักษารูปแบบใหม่เช่นเดียวกัน การรักษาด้วยวิธีนี้ได้เข้ามาทดแทนการผ่าตัดแบบเปิด มีข้อดีกว่าวิธีอื่น ๆ คือ สามารถดูดเศษนิ่วออกมาจากร่างกายได้เลย ไม่ต้องรอให้เศษนิ่วไหลลงมาเองกับน้ำปัสสาวะ เป็นวิธีที่เหมาะกับผู้ป่วยเป็นนิ่วที่มีขนาดใหญ่เกิน 2 เซนติเมตร หรือนิ่วที่รักษายาก หากรักษาด้วยวิธีอื่น ๆ

หน่วยศัลยศาสตร์ระบบปัสสาวะ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ได้มีการรักษานิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะที่ก้าวหน้าในระดับต้น ๆ ของประเทศ รักษานิ่วได้หลายรูปแบบ ตามความเหมาะสมของผู้ป่วยแต่ละราย หากผู้ป่วยที่เป็นโรคนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะต้องการข้อมูลเพิ่มเติม สามารถเข้ามาขอคำแนะนำเรื่องวิธีการรักษาและการป้องกันได้ตลอดเวลา

นอกจากนั้น ในโอกาสอันใกล้นี้ หน่วยศัลยศาสตร์ระบบปัสสาวะ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ได้จัดงานสัปดาห์แห่งการแก้ไขและให้คำปรึกษาปัญหาต่อมลูกหมากเพื่อประชาชน ครั้งที่ 10 ในวันที่ 3 ธันวาคม 2566 จึงขอเชิญผู้ที่สนใจลงทะเบียนเข้าร่วมงานได้ที่เบอร์โทรศัพท์ 09-3859-5401 โดยไม่มีค่าใช้จ่ายใด ๆ เพิ่ม

ผศ.นพ.ชินเขต เกษสุวรรณ

ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล