"หมอมานพ"เผย PM2.5 สาเหตุสำคัญ "มะเร็งปอด" แม้ไม่สูบบุหรี่
จากกรณี นพ.กฤตไท ธนสมบัติกุล อายุ 28 ปี ได้ออกมาเล่าเรื่องการป่วยเป็น "มะเร็งปอด" ทั้งที่ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เล่นกีฬา กินคลีน ไม่สูบบุหรี่ ดื่มน้อยมาก
ล่าสุดเมื่อวันที่ 12 พ.ย.65 ศ.นพ.มานพ พิทักษ์ภากร หัวหน้าศูนย์วิจัยเป็นเลิศด้านการแพทย์แม่นยำ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล ได้ทวีตข้อความผ่านทวิตเตอร์ @manopsi ระบุว่า อ่านเพจ สู้ดิวะ แล้วมีแรงฮึดผลักดันโครงการมะเร็งปอดต่อครับ บอกก่อนว่างานช้างมาก แต่เราจะพยายามผลักดันให้การตรวจรักษามะเร็งปอดด้วย comprehensive genomic profile และให้ยาต้านมะเร็งแบบมุ่งเป้าตามผลตรวจ เกิดขึ้นในระบบสุขภาพเมืองไทย ขอเวลาอีกนิดในการหาทุนครับ ทราบมาแต่เดิมว่าปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่สุดของมะเร็งปอดคือ สูบบุหรี่ การติดตามข้อมูลมากขึ้นพบปัจจัยเสี่ยงอื่นอีก เช่น ก๊าซเรดอน สารเคมีบางชนิด (แร่ใยหิน, โลหะหนัก ฯลฯ) และ PM2.5 เพียงแต่ว่าน้ำหนักความเสี่ยงของบุหรี่ต่อ adenocarcinoma น้อยกว่าชนิดอื่น มีความพยายามอธิบายปรากฏการณ์นี้ ด้านนึงเราทราบว่า adenocarcinoma มีสัดส่วนผู้ป่วยหญิงมากกว่าชนิดอื่น มีข้อสังเกตว่าอาจเป็นผลจาก 2nd hand smoker (คนไข้ไม่ได้สูบแต่คนใกล้ชิดสูบ) ซึ่งก็จริงแต่ไม่ทั้งหมด
ศ.นพ.มานพ ระบุอีกว่า ต่อมาการศึกษาก้าวหน้าขึ้น พบการกลายพันธุ์ของยีนหนึ่งชื่อ EGFR ในชิ้นเนื้อมะเร็งปอด และเข้าใจกลไกการทำงานของยีนนี้ที่ทำให้เซลล์กลายเป็นมะเร็งผ่าน MAP kinase pathway ยีนนี้พบการกลายพันธุ์บ่อยในมะเร็งปอด adenocarcinoma และยาตัวแรกที่ยับยั้งยีนนี้ชื่อ Gefitinib การศึกษาทางคลินิกของ gefitinib พบว่าผู้ป่วยมะเร็งปอดที่ตอบสนองต่อการรักษาดี มักเป็นผู้หญิง, ไม่มีประวัติสูบบุหรี่, เป็นชาวเอเชีย ซึ่งจะตรวจพบ EGFR mutation ได้บ่อย landmark trial ตีพิมพ์ลง New England แสดงประสิทธิผลของยานี้เหนือเคมีบำบัดชัดเจน เมื่อแพทย์วินิจฉัยมะเร็งปอด ข้อมูลหลักที่สำคัญคือการดูว่าเป็นชนิด small cell หรือ NSCLC ถ้าเป็นอย่างหลังจะตามด้วยการตรวจหา EGFR mutation การตรวจพบจะสามารถให้ยาต้าน EGFR ได้ ปัจจุบันบัญชียาหลักมี Erlotinib ซึ่งผู้ป่วยไม่ว่าสิทธิใดก็เข้าถึงยานี้ได้ ส่วนยามุ่งเป้าอื่นยังไม่ครอบคลุม
"ทำไมถึงต้องซีเรียสเรื่อง PM2.5 เพราะ PM2.5 เป็นเหตุสำคัญของมะเร็งปอดชนิดที่มีการกลายพันธุ์ของยีน EGFR ซึ่งพบกว่า 50% ของผู้ป่วยมะเร็งปอดชาวไทยโดยเฉพาะคนที่ไม่สูบบุหรี่ พบว่าเซลล์ปอดที่มี EGFR กลายพันธุ์ยังไม่เปลี่ยนเป็นมะเร็งจนกระทั่งได้รับ PM2.5 เข้าไป"ศ.นพ.มานพ กล่าว