โรคมือเท้าปาก
โรคมือเท้าปาก เกิดจากไวรัสชื่อ Enterovirus ผ่านการสัมผัสโดยตรงหรือสัมผัสสิ่งที่ปนเปื้อนกับน้ำลายหรืออุจจาระของผู้ที่ป่วยอยู่ ดังนั้น แค่จับลูกบิดประตูหรือเล่นของเล่นชิ้นเดียวกันก็มีโอกาสติดเชื้อได้แล้ว แถมเชื้อยังสามารถแพร่ได้ตั้งแต่ระยะเริ่มมีอาการ โดยระยะที่แพร่เชื้อได้มากคือสัปดาห์แรกหลังมีอาการ แต่บางรายก็ยังสามารถตรวจพบเชื้อในอุจจาระได้ แม้จะหายดีแล้วเป็นเวลาหลายสัปดาห์
อาการมีความรุนแรงแค่ไหน?
เด็กที่ป่วยเป็นโรคมือเท้าปาก มักเริ่มต้นด้วยอาการไข้ มีแผลในปาก ตั้งแต่บริเวณของเพดานแข็งเพดานอ่อนหรือบางคนก็พบที่กระพุ้งแก้มหรือที่ลิ้น บางคนเป็นเยอะลามออกมาที่ริมฝีปากหรือรอบ ๆ ริมฝีปากเลยก็มี นอกจากนั้นจะมีผื่นที่มือและเท้า ส่วนใหญ่จะเป็นตุ่มแดง ๆ หรือบางครั้งก็เป็นตุ่มน้ำใสบริเวณฝ่ามือฝ่าเท้า ง่ามนิ้วมือนิ้วเท้า เป็นต้น
จริง ๆ แล้วอาการไม่ได้มีแค่ตุ่มใสตามมือเท้า หรือมีแผลร้อนในเท่านั้น เพราะบางคนอาจมีอาการท้องเสีย ไข้ขึ้น ชัก หรือถ้ารุนแรงก็อาจถึงขั้น เป็นก้านสมองอักเสบ และมีโอกาสเสียชีวิตที่สูง ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ต้องสังเกตลูกให้ดี ถ้าเห็นว่าลูกมีอาการซึมลง หายใจหอบ หายใจเร็ว มีอาการชัก เกร็ง หมดสติ หรือมือสั่น ขาสั่น เดินเซ ให้รีบพามาพบแพทย์ทันที
หากลูกเป็น ต้องรักษาอย่างไร ?
ส่วนใหญ่โรคนี้ก็จะหายได้เองใน 5-7 วัน ซึ่งแพทย์ก็จะทำการรักษาไปตามอาการ ถ้ามีไข้ก็ให้กินยาลดไข้ หรือเช็ดตัวลดไข้ไป ถ้ามีอาการคันมากก็อาจให้ยาแก้แพ้ แก้คัน
ถ้าไม่อยากติดเชื้อ จะให้ลูกป้องกันอย่างไร ?
ในปัจจุบัน มีวัคซีนป้องกันโรคที่เกิดจากเชื้อ Enterovirus 71 ซึ่งช่วยป้องกันโรคมือเท้าปากและภาวะแทรกซ้อนรุนแรงที่เกิดจากการติดเชื้อนี้ แต่ไม่สามารถป้องกันเชื้อในกลุ่ม Enterovirus ชนิดอื่น ๆ ที่ทำให้เกิดโรคมือเท้าปากได้ทั้งหมด แต่ถึงอย่างนั้นก็สามารถหยุดการแพร่เชื้อได้ เมื่อเด็กคนใดเป็นโรคขึ้นมาก็ต้องให้หยุดเรียนไปก่อนจนกว่าจะหายเพื่อลดการกระจายของเชื้อ เพราะสามารถแพร่ได้จากการสัมผัสกับสิ่งที่ปนเปื้อนน้ำลายหรืออุจจาระ ซึ่งเด็กอาจไม่ระมัดระวังในเรื่องนี้ ดังนั้นวิธีที่ดีที่สุดคือการดูแลสุขอนามัยให้ถูกต้อง ล้างมือด้วยน้ำและสบู่บ่อย ๆ โดยเฉพาะตอนก่อนและหลังรับประทานอาหาร รวมทั้งหลังจากเข้าห้องน้ำ ซึ่งจะช่วยได้มาก
ผศ. นพ.ชนเมธ เตชะแสนศิริ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล